GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| BTM6113-24 | SU ÜRÜNLERİNDE GIDA TOKSİKOLOJİSİ | Ders | 1 | 1 | 6.00 |
Dersin Seviyesi
Yüksek Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
[DersinAmaci]
Bu dersin amacı, su ürünlerinde bulunabilecek kimyasal, biyolojik ve doğal toksinlerin kaynaklarını, oluşum mekanizmalarını, insan sağlığı üzerindeki etkilerini ve bu toksinlerin önlenmesi/azaltılması için uygulanabilecek kontrol yöntemlerini öğrencilere kazandırmaktır. Öğrencilerin su ürünleri güvenliğini toksikolojik açıdan değerlendirebilme, risk analizi yapabilme ve gıda güvenliği uygulamalarını bilimsel temellere dayalı olarak yorumlayabilme becerileri geliştirilir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi / Görevlileri
Dr. Öğr Üyesi Bilge BİLGİN FIÇICILAR
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Su ürünlerinde görülebilecek temel toksin türlerini tanımlayabilecektir. |
| 2 | Toksik maddelerin sucul ortamda birikim mekanizmalarını açıklayabilecektir. |
| 3 | Ağır metaller, biyojen aminler, doğal toksinler ve kirleticilerle ilgili temel toksikolojik bilgileri yorumlayabilecektir. |
| 4 | Su ürünlerinde toksin oluşumunu etkileyen çevresel ve biyolojik faktörleri değerlendirebilecektir. |
| 5 | Toksin analizinde kullanılan temel laboratuvar yöntemleri ve izleme prensiplerini açıklayabilecektir. |
| 6 | Su ürünlerinin güvenli tüketimi için uygun depolama, işleme ve hazırlama tekniklerini değerlendirebilecektir. |
| 7 | Ulusal ve uluslararası mevzuata göre su ürünlerinde izin verilen maksimum limitler hakkında bilgi sahibi olacaktır. |
Öğrenim Türü
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
[Yok]
Dersin İçeriği
Gıda toksikolojisine giriş: Temel kavramlar, toksin türleri, doz–yanıt ilişkisi, akut ve kronik toksisite. Su ürünlerinde doğal toksinler: Histamin, biyojen aminler, ciguatera toksini, paralitik ve diğeri alg toksinleri. Çevresel kirleticiler: Ağır metaller (civa, kadmiyum, kurşun), pestisitler, dioksinler, PCB'ler ve su ortamına taşınma mekanizmaları. İşleme ve depolama kaynaklı toksinler: Nitrozamin oluşumu, oksidatif bozulma ürünleri, PAH’lar, paketleme materyallerinden geçiş. Su ürünlerinde mikrobiyal toksinler: Clostridium botulinum, Staphylococcus aureus toksinleri, Vibrio türlerinin toksik etkileri. Bulaşma yolları ve çapraz kontaminasyon: Avcılık, taşıma, işleme ve pazarlama zincirinde risk noktaları. Risk analizi: Tehlike tanımlama, risk değerlendirme, risk iletişimi ve yönetimi. Gıda mevzuatı ve limitler: Türk Gıda Kodeksi, AB mevzuatı, maksimum kalıntı limitleri, ihracat kriterleri. Toksinlerin önlenmesi ve azaltılması: Hijyen uygulamaları, depolama koşulları, işleme tekniklerinin toksin oluşumuna etkisi.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Teorik | Uygulama | Laboratuvar |
|---|---|---|---|
| 1 | Gıda toksikolojisine giriş, temel kavramlar (doz–yanıt, akut/kronik toksisite) | ||
| 2 | Su ürünlerine özgü toksik riskler: genel bakış ve sınıflandırma. | ||
| 3 | Doğal denizel biyotoksinler I (PSP, DSP) | ||
| 4 | Doğal denizel biyotoksinler II (NSP, ASP, Ciguatera) | ||
| 5 | Histamin ve scombroid zehirlenmesi: oluşum, kontrol, limitler | ||
| 6 | Ağır metaller I (Civa, metil civa ve balıklarda birikim mekanizması) | ||
| 7 | Ağır metaller II (Kurşun, kadmiyum, arsenik toksisitesi) | ||
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Organik kirleticiler I (PCB, dioksinler, PAH) | ||
| 10 | Organik kirleticiler II (Pestisitler, ilaç kalıntıları) | ||
| 11 | İşleme ve ambalajlama kaynaklı toksinler (nitrozamin, akrilamid vb.) | ||
| 12 | Parazitler ve toksikolojik açıdan değerlendirme (Anisakis vb.) | ||
| 13 | Risk değerlendirme, risk yönetimi ve risk iletişimi | ||
| 14 | Su ürünlerinde izleme programları, ulusal/uluslararası mevzuat ve genel tekrar |
Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar
Huss, H. H. (1995). Quality and Quality Changes in Fresh Fish. FAO Fisheries Technical Paper. Botta, J. R. (1995). Seafood and Freshwater Toxins. Reilly, A. (Ed.). (2008). Fish Safety and Quality. FAO Fisheries Technical Paper. Türk Gıda Kodeksi Mevzuatı (Histamin limitleri, ağır metal limitleri, su ürünleri tebliği). Ders slaytları Güncel vaka analizleri RASFF bildirimi örnekleri Laboratuvar sonuç raporları (histamin, ağır metal, mikrobiyolojik toksin örnekleri)
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 1 | 30 | 30 |
| Beyin Fırtınası | 1 | 10 | 10 |
| Rapor Hazırlama | 1 | 20 | 20 |
| Rapor Sunma | 1 | 6 | 6 |
| Bireysel Çalışma | 1 | 30 | 30 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 15 | 15 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 20 | 20 |
| Okuma | 1 | 30 | 30 |
| 1 | 5 | 5 | |
| Toplam İş Yükü (saat) | 170 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| [PC] 1 | [PC] 2 | [PC] 3 | [PC] 4 | [PC] 5 | [PC] 6 | [PC] 7 | [PC] 8 | [PC] 9 | [PC] 10 | [PC] 11 | [PC] 12 | |
| [OC] 1 | 5 | |||||||||||
| [OC] 2 | 5 | |||||||||||
| [OC] 3 | 5 | |||||||||||
| [OC] 4 | 5 | |||||||||||
| [OC] 5 | 5 | |||||||||||
| [OC] 6 | 5 | |||||||||||
| [OC] 7 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek